Seyahat - Makale
Anadolu'nun Tarihi Mirasları: Göbeklitepe
Seyahat - Makale
Bontena Seyahat
Göbeklitepe, Şanlıurfa'nın yaklaşık 20km kuzeydoğusunda bulunan Örencik Köyü yakınlarında bulunan bir kazı alanıdır. 1963 yılında İstanbul ve Chicago Üniversitelerinin ortak çalışmaları sonucunda bir yüzey araştırması yapılmış ve bölge keşfedilmiştir. Keşfin ardından neolitik çağdan kalan bir arkeolojik alan olarak endekslenmiştir. 1996 yılında Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Şanlıurfa Müzesi'nin ortak çalışmaları sonucunda yapılan kazılarda, günümüzden 11.000 ila 12.000 yıl öncesine ait tapınak kalıntılarına rastlanmıştır. Ayrıca tapınağı süsleyen taşlar üzerine oyulmuş gerçek boyutlarında hayvan heykelleri ve figürlerine de rastlanılmıştır. Kazıları yaklaşık olarak 20 yıl boyunca ünlü Alman Arkeolog Prof. Dr. Klaus Schmidt yürütmüştür.
Yapılan kazılarda arkeologlar daire biçimli alanlar ortaya çıkartmışlardır. Üzerlerinde hayvan kabartmalarının olduğu "T" biçiminde kireçtaşı sütunlar kazı alanı içerisinde yer almaktadır. Bu kalıntılar arasında bazalt kaplar ve işlenmiş çakmaktaşları nedeniyle bu bölgede, uzun süreli olmasa da belirli bir süre, yaşantı sürüldüğü kanısına varılmaktadır. Bu kısa süreli yaşam dönemleri, dinsel törenler için gelinerek bölgede belirli bir süre konaklanıldığı fikrini vermektedir.
Günümüzden 11.000 yıl önce yerleşik düzene sahip olmayan toplumların avcı ve toplayıcı oldukları dönemde burada dinsel ibadet yaptıkları tüm bulgularla sabittir. Bu da bize yerleşik düzene geçen toplulukların aslında tarım veya ticaret için değil, dinsel toplantılar için uzun süreli biraraya gelerek yerleşik düzene geçme sürecinin oluştuğu ile ilgili ipuçları vermektedir.
Göbeklitepe, dünyanın en eski dinsel tören alanıdır. Bir tapınak olarak bu kadar eski tarihe uzanan bir kalıntı, o çağdaki toplumların yaşam şekilleri ve alışkanlıkları ile ilgili arkeoloji dünyasına çok önemli ipuçları vermektedir. Bu nedenledir ki, dünya tarihini daha iyi anlamak açısından, Göbeklitepe, keşfedilen en önemli arkeolojik kalıntılardan birisidir.
Göbeklitepe, dinsel törenler haricinde başka bir amaçla kullanılmamıştır. Yaklaşık olarak 8.000 yıl öncesine kadar kullanımına devam edilmiş, o tarihten günümüze dinsel tören veya farklı bir amaçla kullanıldığına dair bir bulguya rastlanmamıştır. Bu da 8.000 yıldır bozulmadan günümüze kadar kalmasını sağlamıştır. Bu bozulmama, alan ile ilgili daha iyi veri toplama imkanı vermektedir.
Göbeklitepe kazıları halen devam etmektedir. Yapılan yer altı araştırmaları daha bir çok kalıntı alanının var olduğunu göstermektedir. Bugüne kadar çıkartılan alanlardaki en ilgi çekici buluntular "T" şeklindeki devasa kireçtaşı sütunlardır. Dairesel şekilde yerleştirilmiş olan bu ve daha küçük sütunlar hayvan ve insan kabartmaları ile süslenmiştir. Ayrıca bu sütunlar dışında bölgede bir çok hayvan heykeli ve rölyefi bulunmuştur.
Bölgeyi ziyaret etmeniz durumunda mutlaka Şanlıurfa Müzesi'ni de ziyaret etmenizi öneririz. Göbeklitepe kazı alanından çıkartılan bir çok muhteşem tarihi eser bu müzede sergilenmektedir.
